Το παράδοξο σκηνικό της διαμαρτυρίας Tης Τασουλας Καραϊσκακη

Αντίθετα με ό,τι συνέβαινε στην Αργεντινή, όπου σε σύμβολο των διαδηλώσεων είχε αναδειχθεί η άδεια κατσαρόλα, στην Ελλάδα, έμβλημα των διαμαρτυριών είναι η γεμάτη κατσαρόλα. Η εξαθλίωση σηματοδοτείται με στήσιμο καζανιών συσσιτίου έξω από γραφεία του ΕΟΠΥΥ ή της Περιφέρειας, έξω από δημαρχεία ή τη Βουλή, όπως χθες στην Αθήνα από ενστόλους, προχθές στο Ηράκλειο Κρήτης από τρίτεκνους, προ ημερών στη Θεσσαλονίκη από συνταξιούχους. Αλλά και με μοίρασμα τροφίμων, όπως 10 τόνων πορτοκαλιών και επτά τόνων ρυζιού από διαμαρτυρόμενο αγρότη στη Θεσπρωτία, 10 τόνων αδιάθετης πατάτας από πατατοπαραγωγούς στη Δράμα, γαλακτοκομικών προϊόντων στη Θεσσαλονίκη (από κτηνοτρόφους που πιέζονταν από γαλακτοβιομηχανίες να μειώσουν την τιμή του γάλακτος) κ.ο.κ.

Η πείνα ξορκίζεται με τη συμβολική προσφορά τροφής από αυτόν που φοβάται ότι θα τη στερηθεί. «Αν δεν μπορώ να πουλήσω τα προϊόντα μου ή να τα δώσω σε τιμές που δεν θα μου επιτρέψουν να συνεχίσω να παράγω, αύριο δεν θα υπάρχει τροφή για μένα, πιθανόν ούτε για σας», λένε. Με το μοίρασμα τροφίμων, που όλοι είχαν εύκολα χθες, επιχειρείται η επαναφορά της προσοχής στο στοιχειώδες. Με το στήσιμο του συσσιτίου διαμηνύεται η έλευση της πείνας, η επιστροφή σε καταστάσεις μαζικού υποσιτισμού και λιμών. Το σκηνικό εξαθλίωσης (αλλά και προσωρινής ανακούφισης από την πείνα, στήριξης, θαλπωρής) αποτελεί ταυτόχρονα προϊδεασμό, προσήμανση του μέλλοντος, αλλά και κάλεσμα για προσφορά, πρόταση για επίδειξη αλληλεγγύης. Ακόμη και στις πρωτόγονες κοινωνίες ο άνθρωπος μοιραζόταν την τροφή του, είναι η υφέρπουσα υπενθύμιση. Οταν όλοι έχουν φαγητό -είναι το μήνυμα- όλοι ωφελούνται στην υγεία, την παιδεία και τα συνακόλουθα. Η τροφή θεμελιώνει μια συλλογική ηθική, που στο εσωτερικό της όλα τείνουν να εξαγνίζονται. Ακόμη και οι υπερβολές, οι γραφικότητες, οι παρεκτροπές, για τη διατήρησή της.

Η τροφή, μοχλός της ιστορίας, του πολιτισμού, της οικονομίας (και στο παρελθόν και σήμερα που είναι ένα βιομηχανικό προϊόν σε διαφορετικές ποιότητες), επανέρχεται στη Δύση ως ανθρώπινο δικαίωμα (Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, 1981), γίνεται το νέο στοίχημα των εκπτωχευμένων κοινωνιών, και πάλι η βάση της ζωής. Αυτό που τρέφει και τέρπει, δένει, αποκαθιστά, λυτρώνει, μετουσιώνει, που προσφέρει στον άνθρωπο την αρχέγονη δύναμη της φύσης.

Δεν πάει καιρός που η κτήση της θεωρούνταν -ακόμη από πολλούς θεωρείται, είναι- δεδομένη, και γι’ αυτήν γινόταν -γίνεται- λόγος μόνο στην πιο πληθωρική, αστραφτερή ή εκλεπτυσμένη μορφή της. Τα πρώτα δείγματα υποσιτισμού στα σχολεία χαρακτηρίστηκαν προπαγάνδα ή αποκύημα φαντασίας. Σήμερα προκαλούν τρόμο. Παιδιά που πέφτουν στο κρεβάτι πεινασμένα. Το άκρον άωτον της δυστυχίας, η πιο οδυνηρή σφραγίδα αποτυχίας σε μια χώρα και την ηγεσία της. Διότι την πείνα δεν την προκαλεί η έλλειψη τροφίμων, τα άδεια δημόσια ταμεία, αλλά η έλλειψη προσανατολισμού, οργάνωσης (μένουν ανεκμετάλλευτα γενναία ευρωπαϊκά κονδύλια) και φυσικά, δημοκρατίας.

Leave a Reply