Μυθιστόρημα για την δικτατορία του Βιντέλα

Μια ιστορία για την δικτατορία της Αργεντινής που θυμίζει Ελλάδα...

Η δικτατορία του στρατηγού Βιντέλα στην Αργεντινή δεν είναι και τόσο μακριά μας. Επιβλήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1970, κράτησε μιαν επταετία (όσο και η ελληνική χούντα), υπήρξε υπεύθυνη για έναν τεράστιο όγκο εξαφανίσεων, απαγωγών και δολοφονιών και κατέπεσε μόνο μετά την πολεμική σύρραξη με τη Βρετανία για τα νησιά Φώκλαντ. Μεταξύ 1976 και 1983 το καθεστώς που έμεινε γνωστό ως Διαδικασία Εθνικής Αναδιοργάνωσης καταδίωξε χιλιάδες πολίτες, γεμίζοντας τις φυλακές, χρησιμοποιώντας τα πιο απάνθρωπα (ναζιστικού τύπου) βασανιστήρια και πετώντας τους αντιφρονούντες στον αέρα κατά τη διάρκεια μυστικών νυχτερινών πτήσεων. Μπορεί ο Βιντέλα να πέθανε τον περασμένο Μάιο σε ηλικία 87 ετών στη φυλακή, αλλά ένας ανυπολόγιστος αριθμός από τα θύματά του δεν έχουν πάψει να αγνοούνται μέχρι τις ημέρες μας.

Το καυτό ακόμη πολιτικό παρελθόν της Αργεντινής αποτελεί το ζωντανό υλικό του μυθιστορήματος του Καρίλ Φερί, Μαπούτσε, που αναπλάθει ορισμένες από τις ζοφερότερες ώρες της δικτατορίας του Βιντέλα, για να τις συνταιριάξει με την καταστροφική οικονομική, κοινωνική και ηθική κρίση η οποία έπληξε τη χώρα το 2001 και μοιάζει τον τελευταίο καιρό να αναζωπυρώνεται.

Γεννημένος το 1967 στη Βρετάνη, ο Καρίλ Φερί ανήκει στους δυναμικότερους εκπροσώπους του γαλλικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Ο Φερί έκανε τη μεγάλη επιτυχία του με το Ζουλού, που κυκλοφόρησε το 2008, κερδίζοντας ένα πλήθος γαλλικών και διεθνών λογοτεχνικών βραβείων. Στο Μαπούτσε, που δημοσιεύτηκε πέρσι στα γαλλικά και θα κυκλοφορήσει σε λίγες ημέρες από τις εκδόσεις Άγρα, σε μετάφραση Αργυρώς Μακάρωφ, τον πρωταγωνιστικό ρόλο αναλαμβάνει ένα σκοτεινό ερωτικό ζευγάρι: η Ζανά, που είναι Ινδιάνα της φυλής Μαπούτσε, και ο Ρουμπέν Καλδερόν, γιος ποιητή ο οποίος βρήκε τον θάνατο στα μπουντρούμια της δικτατορίας του Βιντέλα. Η Ζανά και ο Ρουμπέν είναι σκοτεινοί όχι γιατί υπάρχει κάτι νοσηρό ή τρομώδες στον έρωτά τους (αυτός θα αποτελέσει, αντιθέτως, το μοναδικό στήριγμα σε όλες τις περιπέτειές τις οποίες θα ζήσουν), αλλά επειδή έχουν αμφότεροι υποστεί τις συνέπειες μιας εκστρατείας εξανδραποδισμού. Η φυλή της Ζανά θα ξεριζωθεί από τον γενέθλιο τόπο της κι η ίδια θα καταλήξει πόρνη στο Μπουένος Άιρες της κρίσης. Ο Ρουμπέν, πάλι, θα βασανιστεί ως έφηβος από τους υπανθρώπους του Βιντέλα, που θα τον ανακρίνουν ανελέητα για τον αντικαθεστωτικό πατέρα του. Κι αν η Ζανά θα καταφέρει να απομακρυνθεί από την πορνεία χάρη στην αγάπη της για τη γλυπτική, ο Ρουμπέν θα σπεύσει να ειδικευτεί στην ανθρωπολογική έρευνα για αγνοουμένους, έχοντας χάσει στα χρόνια της πέτρας όχι μόνο τον πατέρα, αλλά και την αδελφή του.

Οι ήρωες του Φερί εμπλέκονται στην πολιτική με το τυραννισμένο τους σώμα, γνωρίζοντας τους μηχανισμούς της εξουσίας μέσα από μια διεργασία αφόρητου πόνου. Σε τι ακριβώς, όμως, θα μπλεχτούν η Ζανά και ο Ρουμπέν; Οι τροχιές τους θα συναντηθούν όταν η Ζανά θα ξεκινήσει να ψάχνει ποιος σκότωσε μια τραβεστί ενόσω ο Ρουμπέν θα αναζητήσει από τη μεριά του τον δολοφόνο μιας φωτογράφου για την οποία υποπτεύεται ότι ανήκε σε λάθος οικογένεια: μια οικογένεια η οποία τη συμπεριέλαβε στους κόλπους της την εποχή που οργίαζαν οι υφαρπαγές παιδιών από γονείς-εχθρούς της δικτατορίας. Η Ζανά και ο Ρουμπέν θα βρεθούν μετά από όλα αυτά στο στόχαστρο μιας ομάδας αμετανόητων στρατιωτικών και παραστρατιωτικών, που εξακολουθούν να σκορπούν τον θάνατο προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους σε συνθήκες δημοκρατίας.

Ο Φερί θα ξεδιπλώσει σε αναπεπταμένο πεδίο το φαινόμενο της πολιτικής και της ποινικής ατιμωρησίας των στυλοβατών της δικτατορίας στην Αργεντινή: μια Αργεντινή που θα βυθιστεί στη σήψη και την ανομία της κρίσης χωρίς να ξεκαθαρίσει ποτέ τους λογαριασμούς της με τα καρκινώματα του παρελθόντος.

Παρόν και παρελθόν θα κατακλυστούν στο Μαπούτσε από ένα δυσθεώρητο κύμα βίας. Και δεν πρόκειται μόνο για τη βία που άσκησαν επί Βιντέλα οι στρατιωτικοί επί των αντιπάλων τους ή για τη βία την οποία ασκούν τώρα οι ίδιοι ενάντια σε όσους γίνονται εμπόδιο για τη συνέχιση της ατιμωρησίας τους, αλλά και για τη βία στην οποία θα καταφύγουν οι τιμωροί τους.

Το Μαπούτσε είναι ένα εξόχως πολυπρόσωπο μυθιστόρημα, που λειτουργεί σε πολλαπλά χρονικά επίπεδα. Ξεχωριστό βάρος στο βιβλίο αποκτά και η εναλλαγή των τόπων: από τους πολύβουους δρόμους και τις αμαρτωλές γειτονιές του Μπουένος Άιρες μέχρι τα υποβλητικά τοπία της Παταγονίας και την άγρια στέπα ή τα τεράστια, απειλητικά δάση της αργεντίνικης υπαίθρου.

Leave a Reply