Ξεχάστε το 'χέρι του Θεού'. Για τους Κολομβιανούς η πιο γνωστή ενέργεια του Μαραντόνα ήρθε επτά χρόνια αργότερα, πριν τον μεταξύ τους αγώνα στα προκριματικά εκτός έδρας. Οταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο για τις πιθανότητες της Κολομβίας, ο Ντιεγκίτο αναφέρθηκε στην ποδοσφαιρική ιστορία των δύο χωρών. Με το ένα χερι η Αργεντινή εκεί ψηλά και με το άλλο, η Κολομβία, χαμηλά.
Στον αγώνα, η Κολομβία έκανε σμπαράλια την Αργεντινή με 5-0 και ο Μαραντόνα έμοιαζε αβοήθητος...
Στην Κολομβία η κατάσταση ξέφυγε. Οι οπαδοί και ανάμεσά τους ο πρόεδρος, δημιούργησαν πανικό για τη μεγάλη επιστροφή της ομάδας. Ενδεικτικο του τι επικρατούσε εκείνες τις μέρες ήταν το ότι σε φιλικό ένας φίλαθλος σήκωσε το την κούπα του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Η κορυφαία εφημερίδα της χώρας έγραψε τότε ότι η χώρα ζει τα πιο έντονα ομαδικά συναισθήματα από την εποχή του πολέμου με το Περού, που είχε γίνει πριν 60 χρόνια. Συνέχεια στο παραλλήρημα έδωσε ο Πελέ, ο οποίος έχρισε την Κολομβία φαβορί για την κατάκτηση του Mundial.
Χρειάστηκε απλά να ξεκινήσει η διοργάνωση για να δικαιωθεί ο Μαραντόνα. Οι ήττες από Ρουμανία (3-1) και ΗΠΑ (2-1) σήμαιναν ότι παρά τη νίκη (2-0) σε βάρος της Ελβετίας του Ρόι Χόντγκσον, η Κολομβία τερμάτισε στην τελευταία θέση του 1ου ομίλου. Βραζιλία και Ιταλία έφτασαν στον τελικό χωρίς κάποια ομάδα να μπορέσει να κάνει την έκπληξη.
Πως η Κολομβία βρέθηκε από το να είναι φαβορί στο να είναι αποτυχημένη; Η απάντηση είναι ότι δεν έπρεπε να υπάρχει ενθουσιασμός σε τέτοιο βαθμό. «Μέχρι τον αγώνα με την Αργεντινή, η ομάδα ήταν σε άνοδο» δήλωσε ο Οσκαρ Κορτές, αναπληρωματικός της τότε ομάδας. «Από εκείνο το σημείο, ξεκίνησε η πτώση». Η Κολομβία δεν έκανε ούτε νίκη κόντρα σε μέτριους αντιπάλους στα τρία φιλικά που ακολούθησαν. Η κοινή λογική λέει ότι οι παίκτες απέκτησαν υπερβολική αυτοπεποίθηση και η προετοιμασία για το Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν όλη μπίρες και πάρτι. Στην ουσία οι απαιτήσεις εκτινάχθηκαν και η Κολομβία στοιχειώθηκε από έναν σκληρό ρεαλισμό.
Ο Κορτές είπε ότι δεν άκουσε «ποτέ κάποιον από τους παίκτες να λέει ότι θα κατακτήσουμε το Mundial ή ότι θα πάμε στον τελικό. Στην καλύτερη θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε έναν ή δύο γύρους περισσότερο, αυτό θα ήταν το πιο δίκαιο». Ο Πάτσο Ματουράνα, ο προπονητής, έδειξε έλλειψη πίστης στην ομάδα όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο. «Για μένα το σημαντικό είναι να διεκδικήσουμε κάτι, να αφήσουμε ένα σημάδι, ένα ίχνος».
Αυτό που οι παίκτες, όμως όχι τα media, μπορούσαν να δουν ήταν ότι οι παίκτες-κλειδιά δεν βρέθηκαν στο peak τους. Ενας Κάρλος Βαλντεράμα που είχε μεγαλώσει, προερχόταν από τραυματισμό, ο Τίνο Ασπρίγια προερχόταν από μία εξαντλητική σεζόν με την Πάρμα και ο Φρέντι Ρινκόν, τότε στην Παλμέιρας, βρισκόταν σε κακή φόρμα. Αλλοι παίκτες είχαν τα δικά τους προβλήματα. Πριν τον αγώνα με τις ΗΠΑ, ο δεξιός μπακ, Τσόντο Ερέρα, έμαθε ότι ο αδερφός του σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, ενώ εκεί δεν ήταν ο Ρενέ Χιγκίτα, που ήταν στη φυλακή.
Σε κάθε περίπτωση, αυτή δεν ήταν μία ομάδα που είχε χτιστεί για να παρατείνει τη διαμονή της στο ξενοδοχείο. Κακές πάσες στο γήπεδο, οι παίκτες έκαναν τα πάντα να μοιάζουν πολύ δύσκολα. Η προσωπικότητα του Βαλντεράμα και οι παρουσία των Ασπρίγια, Ρινκόν δεν ήταν αρκετές. Η έλλειψη ομαδικο πνεύματος φάνηκε στον αγώνα με την Ρουμανία. Γκεόργκε Χάτζι και Φλορίν Ραντουτσόιου βρήκαν χώρους, ο τερματοφύλακας, Κόρδοβα, ήταν σε κακή μέρα και η Κολομβία δεν κατάφερε να κάνει το comeback.
Τότε ήρθαν απειλές για θάνατο, οι οποίες απαιτούσαν να μην παίξει ο Μπαράμπας Γκόμες, αδερφός του βοηθού του Ματουράνα, Ερνάν Ντάριο Γκόμες. Ο Μπαράμπας εγκατέλειψε την αποστολή, όμως οι παίκτες είπαν ότι οι απειλές τους επηρέασαν. Δεδομένων των περιστάσεων, η ήττα από τις ΗΠΑ -με το αυτογκόλ του Εσκομπάρ- ήταν λιγότερο εντυπωσιακή από την πειστική νίκη σε βάρος της Ελβετίας.
Το 1994 μοιάζει λιγότερο απογοητευτικό σήμερα, αφού η Κολομβία στη συνέχεια απέτυχε να προκριθεί στα επόμενα τρία Παγκόσμια Κύπελλα. Αν πάντως κάτι έμεινε στο μυαλό όσων ασχολούνται με το ποδόσφαιρο στη χώρα, είναι ότι οι προσδοκίες είναι κοντά στην πραγματικότητα.
Εσκομπάρ: Η αλήθεια
Αφού η Κολομβία αποκλείστηκε, ο προπονητής, Πάτσο Ματουράνα, είπε στους παίκτες ότι θα ήταν καλύτερα να παραμείνουν στις ΗΠΑ μέχρι να ηρεμήσει η κατάσταση στη χώρα τους. Ο Τσόντο Ερέρα πρότεινε στον Αντρές Εσκομπάρ να το δεχθεί και να κάτσει λίγο περισσόερο στην Αμερική. Ο Εσκομπάρ αρνήθηκε. Ο,τι κι αν έγινε, στο Μεντεγίν όλοι μας αγαπούν, είπε. Πολύ γρήγορα διαπίστωσε πόσο άδικο είχε.
Ο Εσκομπάρ δολοφονήθηκε για το αυτογκόλ; Οι φήμες το λένε αυτό εδώ και πολύ καιρό, με βάση το ότι τα καρτέλ ναρκωτικών στο Κάλι και στο Μεντεγίν είχαν ποντάρει πολλά στο Mundial. Αντίθετα, τα δικαστήρια, υποστήριζαν ότι ο Εσκομπάρ δολοφονήθηκε για αυτό που οι Κολομβιανοί λένε «πρόβλημα για μία φούστα».
Αφού πλησίασε μία κοπέλα σε ένα κλαμπ, δύο άντρες τον συνάντησαν και τον προσέβαλαν, όχι μόνο για το αυτογκόλ, αλλά και για κάποιες διαφημίσεις που είχε κάνει. Ο καυγάς συνεχίστηκε και ο οδηγός των δύο ανδρών παρενέβη και πυροβόλησε τον Εσκομπάρ. Αυτό ήταν το Μεντεγίν του 1990. Ομως ένας οδηγός να εκτελεί, δεν είναι και τόσο πειστικό.
Παραδόξως, σε μία χώρα που συνεχώς ζούσε μέσα στα εγκλήματα των καρτέλ, δεν έπεσε περισσότερο φως στη δολοφονία του Εσκομπάρ. Ισως να μην υπήρξε εντολή από τα κεφάλια της μαφίας. Χωρίς τίποτα να είναι σίγουρο, οι άνθρωποι έφτιαχναν τις δικές τους εκδοχές για την αλήθεια. Ενα μυθιστόρημα κυκλοφόρησε κατά σύμπτωση 15 χρόνια μετά τον θάνατό του στο οποίο μιλάει ένας σχολιαστής αγώνων, ο οποίος όταν μπήκε το αυτογκόλ έχασε τη φωνή του και χρειάστηκε να δολοφονηθεί για να την ξαναβρεί.
Ο,τι και αν συνέβη, λίγες είναι οι αμφιβολίες για το ότι η ζωή του Εσκομπάρ δεν θα διέτρεχε κανέναν κίνδυνο αν η Κολομβία τα είχε πάει καλά το 1994. Ακόμα και ένας μαφιόζος που το παίζει γκόμενος δεν πυροβολεί έναν ήρωα. Αντίθετα, όπως ο Σαλβαδόρ Καμπάνιας, ο Εσκομπάρ διαπίστωσε ότι σε ένα μπαρ με τα αίματα να βράζουν, η αύρα ενός ποδοσφαιριστή δεν προσφέρει μεγάλη ασφάλεια...