Dat stelt Nol Döbken, oud-directeur van HSA - het NS-bedrijf achter de Fyra - vrijdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem werd dit veroorzaakt door de aanbestedingsvraag vanuit de overheid. "Het ging met name om geld", aldus Döbken. "Die uitgangspunten moesten we halen."
"Het model was daarom niet om zo veel mogelijk reizigers in de trein te krijgen, maar om een zo hoog mogelijke omzet te halen". Volgens hem werd dit onder andere gehaald door te streven naar zo weinig mogelijk materieel en een zo hoog mogelijke prijs voor het treinkaartje.
De oud-directeur verklaarde tegenover de commissie dat HSA daarna met name het belang van de reiziger voorop stelde door te verzoeken de tarieven te maximeren. In ruil daarvoor zou de NS dan jaarlijks minder hoeven af te dragen. Het kabinet wilde hier echter niet aan.
Onder vuur
Döbken kwam stevig onder vuur te liggen tijdens het verhoor. Volgens de commissie blijkt uit documentatie dat informatie bewust door NS is achtergehouden, omdat er voor 28 miljoen euro "lucht" in het aanbestedingsbod van NS zou zitten.
Die 28 miljoen zou via "rekentrucjes" zijn ingezet om het bod strategisch bij te plussen om de aanbesteding te kunnen winnen. De Staat mocht hier geen weet van hebben, blijkt volgens de commissie uit documenten, omdat het dan moeilijk zou worden om bij de onderhandelingen over de maximale tarieven de jaarlijkse bijdrage te verlagen.
Ook verbaast het de commissie dat er geen onderliggende cijfers van het businessplan van NS, op basis waarvan zij de aanbesteding wonnen, teruggevonden kunnen worden. Ook Döbken zei die cijfers niet te kennen.
De antwoorden van de oud-HSA-directeur waren in de ogen van de commissie dan ook onbevredigend.
Haast
Döbken stelde daarnaast zijn opdracht als een haastklus te hebben gezien. Mede hierom viel bij het bestellen van de treinen de ervaren treinbouwer Siemens af. De andere ervaren bouwer Alstom viel af toen het aantal te bestellen treinen in de eerste fase omlaag ging.
"Met twaalf treinen zit je echt op een dieptepunt. Maar er waren zoveel onzekerheden dat de aandeelhouder (NS) vond dat we voorzichtig moesten zijn", aldus Döbken, die erkende dat er door deze "fuik" maar één bouwer over bleef, namelijk de relatief goedkope en onervaren fabrikant AnsaldoBreda.
Hier werd Döbken alsnog geconfronteerd met grote vertragingen in de ontwikkeling, onder andere door het complexe veiligheidssysteem ERTMS.
Ook was het problematisch dat HSA om juridische redenen weinig invloed kon uitoefenen op de bouw van de Fyra door AnsaldoBreda.
