Sprawdza si take w funkcjonowaniu spoeczestw i gospodarek. Argentyna bya na pocztku ubiegego wieku trzecim z najbogatszych krajw na wiecie, ale udao jej si skutecznie rozmieni swj potencja na drobne. Co kilkanacie lat powraca i kry nad ni widmo dryfu rozwojowego i mniej lub bardziej gwatownej prywatyzacji wadzy przez politykw, ktrzy skutecznie kolonizuj pastwo i krajow przestrze publiczn. W naszym najbliszym otoczeniu premier Wgier Viktor Orbn gono zastanawia si, czy nie czas pomyle o nowym systemie, ktry zastpiby demokracj. Wizjoner czy polityczny kosmita?
Warto wic pyta, czy sami jestemy w Polsce "na drugim brzegu", bezpieczni i stabilni. Czy procesy modernizacyjne zaszy ju tak daleko, e nie mona ich odwrci, a demokracja jest tak zakorzeniona i skonsolidowana, e nie grozi nam powrt ciemnych mocy. Pytany o to, co pokazuje problem parabankw, prezydent Komorowski mwi: "Nie mamy kryzysu pastwa". Ma i nie ma racji. Ma, bo pastwo dziaa, uczy si na bdach, koryguje procedury. Nie ma dlatego, e parabanki to jedna ztysica rzeczy, ktre nie powinny si przytrafi. Pastwo jest reaktywne i naprawia wasne bdy, aczkolwiek cierpi take na somiany zapa. Jak co nie zostanie naprawione od razu, to najczciej ginie w gszczu spraw miakich.
Dotarcie "na drugi brzeg" mona testowa na trzy sposoby. Po pierwsze, odpowiadajc na pytanie, czy politycznie i gospodarczo nie grozi nam systemowa implozja lub bezradny dryf. Po drugie, sprawdzajc, czy zminimalizowalimy moliwo zrobienia nam przez kogo krzywdy. Po trzecie wreszcie, testujc, czy jestemy w stanie rozpozna drugi brzeg, gdy ju si na nim znajdziemy. To, czego nie wiemy, to to, ktry test przyjdzie nam zdawa w pierwszej kolejnoci, bo e w ogle bdziemy go zdawa, jest bardziej ni prawdopodobne.
Ekonomia? Ostatni raport NBP na temat stabilnoci systemu finansowego podkrela, e "wypacalno Polski jest oceniana pozytywnie przez inwestorw". Jednak ju negatywny scenariusz, gdy wok nas zacznie si robi naprawd nieciekawie, moe stanowi "pewne ryzyko". Bank centralny nie moe sia niepokoju, jednak pytanie, czy jestemy wystarczajco dobrze oceniani, aby zapobiec nagemu odwrotowi kapitau i spadkowi zaufania do naszej waluty w wypadku gwatownego pogorszenia si sytuacji w Europie, pozostaje otwarte. Kraje takie jak Sowacja czy Estonia po to wchodziy do strefy euro, eby mie piecztk "wiarygodny" na swoich pozycjach u inwestorw.
Zpolityczn stabilnoci pozornie nie jest najgorzej. Wikszo aktorw nauczya si i rozwanie przestrzega zasad i "adu instytucjonalnego" polskiej polityki, tak aby nie wystawi si na niebezpieczestwo wykluczenia z gry przy kolejnych wyborach. Nawet w pierwszym zdaniu programu gospodarczego PiS "Alternatywa" czytamy, e "bdzie wdraany stopniowo", zpowoaniem na przykad Szwecji zpocztku lat 90. Chodzi zapewne o rzd Carla Bildta, przyjaciela Radosawa Sikorskiego, zlat 1991-94, ktry... ci wydatki, liberalizowa rynek i prywatyzowa szpitale. Jednak, czy deklarowana przewidywalno liderw i partii politycznych jest aby na pewno wskanikiem zdolnoci do skutecznego rzdzenia pastwem w dugim okresie?
W sprawie potencjalnych zagroe zewntrznych dziur, na ktrych moe si potkn polskie pastwo, mamy niestety co niemiara. Stowarzyszenie Euroatlantyckie opublikowao wanie analiz na temat polskiej obrony powietrznej, ktra przypomina, e kraju broni jeden zestaw rakiet dalekiego zasigu, kilkanacie zestaww rakiet redniego zasigu oraz rakiety krtkiego zasigu, wszystkie rodem ze Zwizku Radzieckiego, zlat 70. i 80.
By moe najwikszy problem mamy jednak zorientacj w terenie i busol, ktra wytycza kierunek dalszej podry. Wsuchujc si w to, co mwi partie polityczne, to konia zrzdem temu, kto jest w stanie powiedzie, gdzie chc nas zaprowadzi. Deng Xiaoping twierdzi, e aby skutecznie reformowa, trzeba to robi tak, jakby si przechodzio przez rzek - czujc pod stopami kamienie. Moe si jednak zdarzy tak, e samo badanie kamieni stanie si na tyle angaujce, e traci si ochot do przejcia na drugi brzeg.
Open all references in tabs: [1 - 5]