Türk Lirası'nın başta dolar olmak üzere gelişmiş ülke para birimlerine karşı yaşadığı ciddi değer kayıplarının faturası vatandaşa çıktı. Türk kültüründe önemli yeri olan kuruyemişlerin lüks kategorisi de dolardaki yükselişten nasibini aldı. Ceviz, badem, yer fıstığı ve kaju gibi ithalata dayalı kuruyemişlerin fiyatı dolara bağlı olarak yüzde 30-35 arttı. Amerikan bademi satan, cevizi Ukrayna'dan, Moldova'dan, Arjantin'den alan kuruyemiş ithalatçısı, satış yapamaz hâle geldi. ‘Lüks' kategorisine giren bu kuruyemişlerin tüketimi ise artan fiyatlar nedeniyle azaldı. Ankara Kurukahveciler ve Kuruyemişçiler Odası Başkanı Kasım Bayram, bazı ürünlerin ithalatını döviz kurlarındaki artış nedeniyle durdurmayı ve talebi iç piyasadan karşılamayı kararlaştırdıklarını belirterek, “Bizim ithal girdilerimiz nedir mesela, badem. Amerikan bademi satıyoruz. Mesela ceviz. Ukrayna'dan, Moldova'dan, Arjantin'den ceviz getirtiyoruz. Bunun yanında yer fıstığı mesela, yer fıstığını Çin'den getirtiyoruz. Artık yer fıstığını Çin'den ithal etmeyeceğiz. Çünkü satamıyoruz. İçeridekiyle iktifa edeceğiz.” dedi.
Türkiye'nin ceviz, badem, fındık ve Antep fıstığı üretimi 2014'te 745 bin ton seviyesinde gerçekleşti. Pastanecilikten çikolataya kadar pek çok sektörde de kullanılan bu ürünlerin bazılarında yerli arz, talebi karşılamadığı için ithalata başvuruldu. Kaju, ceviz, fındık, kestane ve Antep fıstığı ithalatı için 2005 yılında 48,2 milyon dolar, 2010'da 148,5 milyon dolar, 2014 yılında ise 209,1 milyon dolar ödedi. Tüketimi iç piyasadan karşılanamayan bu 5 ürünün ithalatı için 2015'in ilk 6 ayında ödenen tutar ise 122,8 milyon dolar oldu. Bazı ürünlerin ithalatını döviz kurlarındaki artış nedeniyle durdurmayı ve talebi iç piyasadan karşılamayı kararlaştırdıklarını aktaran Bayram, “Piyasa, arz-talep dengesi üzerine kurulu. İçerideki mahsul bu sene azsa fiyat yükselecek. Az değilse onunla idare edeceğiz.” ifadelerini kullandı. Hem tüketici, hem üretici hem de satıcı olduklarını söyleyen Kasım Bayram, “Biz neye tepki veriyorsak vatandaş da ona tepki veriyor. Önceden 10 liralık kuruyemiş, 4-5 kişilik bir aileyi televizyonun karşısında eğlendiriyordu. Şimdi bu 15-16 lira oldu.” dedi.
