Doç. Dr. Mehmet Özkan
TIKA Kolombiya ve Latin Amerika Koordinatörü
Genel olarak 2016 yılında birkaç konunun açık bir şekilde öne çıkacağını söyleyebiliriz. İlk olarak iktidara gelen sağ partilerin özellikle de Arjantin Devlet Başkanı Mauricio Macri'nin ekonomik sorunlar, enflasyon ve gelir dağılımı adaletsizliği konusunda nasıl bir sınav vereceği önemli. Macri'nin başarılı olması diğer ülkelerdeki sağ siyasetin önünü açabileceği gibi, başarısız olması durumunda kitadaki halk sağ siyasete olan yönelimini durdurabilir. Özellikle Venezuela'da parlamentoda çoğunluğu kazanan sağ siyasal partiler koalisyonu, 2019 yılında yapılacak cumhurbaşkanı seçimini genel trende göre erkene çektirebileceği gibi, ülkede parlamento ve cumhurbaşkanı arasında ortaya çıkacak sorunlar Venezuela'yı daha fazla sorunların içine itebilir. Dolayısıyla 2016 yılında Latin Amerika'daki sağ siyasal trendi yakından izlemek gerekir, çünkü 16 yıllık sol iktidarlar dönemi kapanırken, sağ siyasetin ne kadar dönüştüğü, sosyal politikalara ne kadar önem vereceği ve en önemlisi siyasal anlamda ne kadar kalıcı olabileceği büyük oranda 2016 yılında izleyecekleri politikalar bağlı.
KOLOMBİYA'YA BARIŞ GELİYOR
Latin Amerika'da 2016 yılı bütün dünya için 50 yıllık sorun olan Kolombiya'daki FARC sorununun sonunu getirebilir. Üç yıldır süren barış görüşmeleri altı aşamadan oluşuyordu ve gelinen noktada ilk beş aşamada anlaşma sağlanmış durumda. Nihai barış anlaşmasının 23 Mart 2016 tarihinden önce imzalanması öngörülüyor. Eğer süreçte keskin kırılma olmazsa bu anlaşma hem Latin Amerika'daki sol siyasi gerillaların en sonuncusu olan FARC'in tarihteki yerini almasını sağlayacak hem de Latin Amerika'da sol gerilla siyasetinin son kalesi de düşmüş olacak. Bununla beraber barış sürecinin getireceği hızla Kolombiya Latin Amerika'nın yeni yükselen incisi konumuna geçecektir. İkibinlerde iki sol eğilimli çekim merkezi olan Venezuela ve Brezilya artık eski çekim güçlerini kaybetmiş durumdadırlar. 2016 yılıyla beraber yeni çekim gücü iki sağ eğilimi temsil eden Arjantin ve Kolombiya olacaktır.
Bu yıl için yakından izlenilmesi gereken başka bir konu Brezilya olmalıdır. Brezilya'da devlet başkanı çeşitli sosyal ve ekonomik sorunlarla boğuşmakta olup, görev sürecinin bitmesine iki yıl olmasına rağmen, Dilma Rousseff görev süresinin sonu beklenmeden görevden alınabilir. Eğer bu durum gerçekleşirse Latin Amerika siyasetinde son on yıllık Lula'nın siyasi etki ve mirasının da sonuna gelinmiş demektir. Yeni süreç kitadaki diğer ülkelerde olduğu gibi Brezilya'da sağ siyasetin önünü açabilir.
PETROL FİYATLARI, AMERİKA VE SAĞ-SOL SİYASET
2016 yılında Latin Amerika siyasetini etkilemeye devam edecek konulardan bir diğeri petrol fiyatları olacaktır. Venezuela'dan Ekvator'a birçok ülkede petrol fiyatlarının düşmeye devam etmesi ya da yükselmesi siyasal anlamda ciddi etki yapacaktır. Fiyatların yükselmesi rahatlama sağlayabileceği gibi, fiyatların 30 dolar seviyesine inmesi ciddi ekonomik sorunlar ve krizleri beraberinde getirecektir.
Benzer şekilde ilişkileri yeniden başlatan Küba ve Amerika'nın ilişkilerinin nasıl evrilip derinleşeceği 2016 yılında yakından bakılması gereken başka bir konudur. 2016 yılında Amerika'da seçimlerinde yapılacağı düşünüldüğunda kimin cumhurbaşkanı olacağına göre Amerika-Küba ve Amerika- Latin Amerika ilişkileri şekillenecektir.