Τις προηγούμενες μέρες ζήσαμε, με αφορμή την υπόθεση των κερδοσκοπικών κεφαλαίων που κατέχουν το 7% περίπου του χρέους της Αργεντινής, μία ακόμα ιστορία απροκάλυπτου πολιτικού χουλιγκανισμού. Άνθρωποι, που -πιθανότατα- αδυνατούν να απαριθμήσουν τις πέντε μεγαλύτερες πόλεις της χώρας του τάνγκο, διατύπωναν μύδρους και λίβελους εναντίον εκείνων που είχαν διαφορετική άποψη από τη δική τους. Και φυσικά, με τη στάση τους απέκλειαν κάθε διάλογο για το οικονομικό μοντέλο της Αργεντινής, τα συμπεράσματα του οποίου θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα και στην ελληνική υπόθεση.
Στην πραγματικότητα, ο στόχος τους ήταν να πείσουν την ελληνική κοινή γνώμη ότι το οικονομικό μοντέλο που ακολούθησε η Αργεντινή τα τελευταία 15 χρόνια ήταν όχι μόνο αποτυχημένο, αλλά και καταστροφικό. Αν τους άκουγε κανείς, θα πίστευε ότι στην άλλη άκρη του πλανήτη είχε γίνει η επανάσταση των μπολσεβίκων. Και όμως, η Αργεντινή όλα αυτά τα χρόνια ακολούθησε μία οικονομική πολιτική, η οποία δεν απέχει και πολύ από τα οικονομικά προγράμματα των κομμάτων της ευρωπαϊκής λαϊκής Δεξιάς. Τρανή απόδειξη η πραγματικότητα. Σήμερα, στην «εξτρεμιστική» Αργεντινή, η μεγάλη αγροτική ιδιοκτησία μεγαλώνει σε βάρος των μικροκαλλιεργητών. Ο Νότος της Αργεντινής έχει μπει τα τελευταία χρόνια στο στόχαστρο κτηματομεσιτών, κερδοσκόπων και εκατομμυριούχων, από όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα, η ιταλική εταιρεία ρούχων Benetton, κατέχει περίπου 900.000 εκτάρια, ενώ ο Βρετανός δισεκατομμυριούχος επενδυτής Τσαρλς Λιούις έχει αγοράσει μία ολόκληρη λίμνη στις Άνδεις. Αυτά και άλλα, αντίστοιχα παραδείγματα, έχουν οδηγήσει τις τιμές στα ύψη, κάνοντας τη γη απλησίαστη στους απλούς αγρότες της περιοχής. Σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, μεταξύ 2002 και 2008, εξαφανίστηκε το 18% των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων και το 33% των μικρών εκμεταλλεύσεων. Αν αυτό δεν είναι ελεύθερη οικονομία, τότε πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί;
Τα αργεντίνικα funds, πραγματοποιούν σημαντικές επενδύσεις στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο, τοποθετώντας σημαντικά κεφάλαια τόσο στην αγορά μετοχών και παραγώγων, όσο και σε ακίνητα. Πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν και στον ελληνικό τύπο, εμφάνιζαν τον Μάρκος Μαρσέλο Μιντλίν, προέδρο της Pampa Energia, του αργεντίνικου κολοσσού στον χώρο της ενέργειας, να αγοράζει ένα κτήριο γραφείων στο κέντρο της Αθήνας. Ο όμιλος από την Αργεντινή που είχε πάρει μέρος στην ανακεφαλαιοποίηση της Alpha Bank, από το 2006 έκανε συνεχείς εξαγορές και πλέον είναι η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στην Αργεντινή. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πελατειακή της βάση ξεπερνά τα 8 εκατομμύρια καταναλωτές. Αν οι δράσεις αυτές δεν είναι η πιο τυπική περίπτωση χρηματοοικονομικού καπιταλισμού σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, τότε τι είναι;
Η Αργεντινή, από τα χρόνια της χρεωκοπίας μέχρι σήμερα, ακολούθησε ένα οικονομικό μοντέλο το οποίο ακολούθησαν κατά κόρον οι δυτικές οικονομίες τις προηγούμενες δεκαετίες. Μεγάλο μέρος της ανάπτυξης της Αργεντινής οφείλεται σε δημόσιες δαπάνες, μια πολιτική που θυμίζει πολύ την Ελλάδα. Στα χρόνια της οικονομικής ανάκαμψης, η κυβέρνηση της Αργεντινής επιδοτούσε γενναιόδωρα τις τιμές ρεύματος, επέβαλε πλαφόν στις τιμές των καυσίμων και κρατούσε τεχνητά χαμηλά, ακόμα και τις τιμές του μοσχαρίσιου κρέατος. Αν συγκρίνει τις στρατηγικές αυτές επιλογές με την οικονομική πολιτική που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα την περίοδο 1974-1980, σίγουρα θα πρέπει να προσπαθήσει κανείς πολύ για να βρει εμφανείς διαφορές.
Και όμως κάτι δεν πήγε καλά, θα μπορούσαν να ισχυριστούν κάποιοι, προβάλλοντας ως επιχείρημα τον υψηλό πληθωρισμό, την αύξηση των ποσοστών ανεργίας ή την επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας. Αυτό που δεν πήγε καλά, ήταν το ίδιο ακριβώς πράγμα που συνέβη στην ελληνική οικονομία στα τέλη της δεκαετίας του '70, όταν οι υψηλοί ρυθμοί του πληθωρισμού είχαν μετατραπεί σε εφιάλτη για την ίδια αλλά και για τους Έλληνες πολίτες, όταν οι πετρελαϊκές κρίσεις οδήγησαν σε έκρηξη τιμών.
Τρανή απόδειξη, για το μίγμα της πολιτικής που ακολούθηκε, είναι το γεγονός ότι τα μεγαλύτερα πιστωτικά ιδρύματα του κόσμου επανέκαμψαν, επενδύοντας μάλιστα και στο χρέος της χώρας. Μάλιστα, πληροφορίες έφεραν την αμερικανική τράπεζα JPMorgan να έχει ήδη προτείνει να αγοράσει το επίμαχο τμήμα του δημόσιου χρέους της Αργεντινής, ώστε να αρθεί το αδιέξοδο με τους γύπες της Wall Street. Αλλά και ο συμβιβασμός που επετεύχθη στο κλαμπ των Παρισίων με το 93% των πιστωτών είναι μία ακόμα απόδειξη για το γεγονός ότι η Αργεντινή όλα αυτά τα χρόνια δεν είχε καμία σχέση με την Κούβα του Κάστρο, αλλά αντίθετα ακολούθησε οικονομικές πολιτικές όμοιες με εκείνες του Αντενάουερ, του Ντε Γκωλ ακόμα και των Βρετανών εργατικών.
Αυτό που κατάφεραν στην Ελλάδα είναι, ότι στον βωμό της μικροπολιτικής σκοπιμότητας, πετάνε στα σκουπίδια την ευκαιρία να αποκτήσουν μία σπάνια γνώση και εμπειρία: εκείνη της διαχείρισης του δημόσιου χρέους. Αυτό που γίνεται σήμερα στην Αργεντινή, με τις νομικές μεθοδεύσεις και τους πολιτικούς ελιγμούς, θα μπορούσε να είναι αξιοποιήσιμο και στην ελληνική περίπτωση, εάν οι ηγέτες της αποφάσιζαν να κάνουν το αυτονόητο: να διαπραγματευτούν.