Tου Hugo Dixon - Reuters
Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι που επιβλήθηκαν στην Κύπρο είναι ένα "μπάχαλο!". Αν οι τύπου Αργεντινής περιορισμοί μπορούν πράγματι να αρθούν σε ένα επταήμερο, θα περιοριστούν και οι επιπτώσεις. Αλλά αυτό δεν είναι ορατό. Αν ισχύσουν επί μακρόν τα μέτρα, μπορεί να ωθήσουν σε δωροδοκίες, να καταρρακώσουν την εμπιστοσύνη και περαιτέρω την ίδια την κυπριακή οικονομία, να δημιουργήσουν ένα ντόμινο και τελικά να οδηγήσουν τη χώρα εκτός Ευρωζώνης.
Η εμπειρία από την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων σε άλλες χώρες είναι ότι, όταν επιβληθούν, είναι δύσκολο να καταργηθούν. Τα αντίστοιχα μέτρα στην Ισλανδία βρίσκονται ακόμη σε ισχύ μια πενταετία μετά την επιβολή τους. Στην Αργεντινή επιβλήθηκαν το 2001 και ίσχυσαν για έναν χρόνο.
Δεν έχουμε ιδιαίτερο λόγο να πιστέψουμε ότι τα πράγματα θα είναι διαφορετικά για την Κύπρο. Αν δεν υπάρχει σήμερα αρκετό ρευστό, γιατί να πιστέψουμε ότι θα υπάρξει σε μια εβδομάδα, έναν μήνα ή και έναν χρόνο;
Μια εναλλακτική λύση παραμένει υπαρκτή. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να δηλώσει πρόθεση για την άνευ ορίων διάθεση ρευστότητας στις κυπριακές τράπεζες τώρα που ανακεφαλαιοποιούνται, με τους ανασφάλιστους καταθέτες τους να μετατρέπονται σε μετόχους τους. Ασφαλώς το εγχείρημα δεν είναι απλό, καθώς οι τράπεζες δεν μπορούν να προσφέρουν εγγυήσεις. Θα μπορούσε ωστόσο η ΕΚΤ να χαλαρώσει τις δικές της απαιτήσεις για εγγυήσεις, ενώ θα μπορούσε να μειωθεί και το ποσοστό "κουρέματος" των καταθέσεων που επέβαλε η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου.
Είναι πράγματι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν λειτούργησε ως δανειοδότης ύστατης ανάγκης... Ίσως οι αξιωματούχοι της να αναλώνονται πυροσβεστικά στο συμμάζεμα των καταστάσεων που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν οι δηλώσεις Ντέισελμπλουμ περί πιθανότητας το μοντέλο διάσωσης του κυπριακού τραπεζικού συστήματος να αποτελέσει πρότυπο για άλλες χώρες. Όπως και να 'ναι, όμως, η ολιγωρία της ΕΚΤ μπορεί να πυροδοτήσει καταστροφικές εξελίξεις.
Δεν είναι εύκολο να επιτύχουν οι κεφαλαιακοί έλεγχοι τον στόχο αποφυγής μαζικών αναλήψεων από τις τράπεζες. Ο κόσμος ίσως πηγαίνει καθημερινά στα υποκαταστήματά τους "σηκώνοντας" ποσά στο επιτρεπόμενο όριο. Μέρα τη μέρα... Είναι άλλωστε ήδη γνωστό ότι ποσά αποσύρθηκαν από τις τράπεζες ή διοχετεύθηκαν εκτός Κύπρου την περασμένη εβδομάδα, ενώ οι ίδιες οι τράπεζες ήταν κλειστές. Γιατί να μη συνεχιστεί το ίδιο τώρα που θα είναι... μισάνοικτες;
Ωστόσο, πολύ χρήμα θα παραμείνει "παγιδευμένο" στις τράπεζες και εντός των κυπριακών συνόρων. Αν δεν αρθούν σύντομα οι περιορισμοί, θα οδηγήσουν στην πράξη σε ένα "παράλληλο νόμισμα". Ένα παγιδευμένο στην Κύπρο ευρώ δεν θα έχει την ίδια αξία με ένα ελεύθερα διακινούμενο! Όσοι θα έχουν "παγιδευμένα ευρώ" δεν θα διστάσουν να πληρώσουν το τίμημα ανταλλαγής τους με "ελεύθερα ευρώ". Η μαύρη αγορά που θα δημιουργηθεί μπορεί να ωθήσει σε αναπροσαρμογή της κεντρικής ισοτιμίας κυπριακής λίρα - ευρώ. Και τότε θα είναι θέμα χρόνου για τη Λευκωσία να αποφασίσει την έκδοση εθνικού νομίσματος. Ασφαλώς ο πληθωρισμός θα εκτιναχθεί στα ύψη, αλλά τουλάχιστον θα λειτουργούν οι τράπεζες...
Αυτό το σενάριο δεν θα ήταν καλό ούτε για την Κύπρο ούτε για κανέναν άλλον. Ας συμμορφωθεί λοιπόν η ΕΚΤ πριν να είναι πολύ αργά!
Αναδημοσίευση από την "Καθημερινή" 29.3.2013