ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ Μετά 37 χρόνια και με τη χρήση εξέτασης DNA, οι συγγενείς του εντόπισαν το ελληνικής καταγωγής παιδί αγνοουμένων, οι οποίοι απήχθησαν και εξοντώθηκαν από τη χούντα, ενώ αυτό δόθηκε τότε σε οικογένεια στρατιωτικών
Της Χριστίνας Πάντζου
Πόσο καιρό διαρκεί η ελπίδα; Στη μόνιμη ερώτηση που κάνουν στους συγγενείς των αγνοουμένων στην Αργεντινή, η απάντηση είναι «όσο αντέχουμε». Υπάρχουν στιγμές απελπισίας, η κούραση χρόνων προσμονής, η αδημονία για ένα ίχνος αλλά και η προσδοκία ότι κάποια μέρα θα μάθουν την τύχη των δικών τους. Η ελληνικής καταγωγής και υπήκοος Χιλής Χιμένα Αθανασίου το βίωσε με τον πιο συγκλονιστικό τρόπο. Στις 15 Απριλίου του 1976 ο αδελφός της Μιχαήλ Αγγελος Αθανασίου Χάρα, η σύντροφός του Φρίντα Λαστσάν Μεγιάδο και το μόλις πέντε μηνών παιδί τους, Παύλος Χερμάν, απήχθησαν στην Αργεντινή. Τριάντα επτά χρόνια αργότερα, ο Παύλος εντοπίστηκε και έγινε το 109ο εγγόνι που έχουν καταφέρει να βρουν οι ατρόμητες Γιαγιάδες της Πλατείας του Μάη.
Γονείς μέλη του MIR
Ο Μιχαήλ Αγγελος Αθανασίου και η σύντροφός του ήταν Χιλιανοί πολίτες, μέλη του MIR (Κίνημα Επαναστατικής Αριστεράς) που μετά το πραξικόπημα κατά του προέδρου Αλιέντε κατέφυγαν στην Αργεντινή συνεχίζοντας τον αγώνα από τις γραμμές του ERP (Επαναστατικού Στρατού του Λαού). Το πραξικόπημα του Βιντέλα στην Αργεντινή το 1976 ενεργοποιεί το διαβόητο Σχέδιο Κόνδορας που μέσω του συντονισμού των μυστικών υπηρεσιών των δικτατοριών της περιοχής επεδίωκε την εξόντωση όλων των πολιτικών τους αντιπάλων, όπου κι αν βρίσκονταν.
Η απαγωγή του Αγγελου Αθανασίου, της Φρίντα και του γιου τους, τον Απρίλιο του 1976, σηματοδοτεί μια από τις πρώτες επιχειρήσεις του Σχεδίου Κόνδορας. Εκτοτε τα ίχνη του ζευγαριού χάθηκαν. Οι οικογένειές τους ταξίδεψαν πολλές φορές από τη Χιλή στην Αργεντινή, χτύπησαν πόρτες, πήγαν σε φυλακές και κρατητήρια αλλά και σε άσυλα και ορφανοτροφεία, δίχως ποτέ να λάβουν μια απάντηση. Ξεπερνώντας θανάσιμες απειλές έκαναν καταγγελίες σε διεθνείς οργανισμούς. Η υπόθεση μάλιστα του Μιχαήλ Αγγέλου Αθανασίου Χάρα είχε περιληφθεί στο κατηγορητήριο που συνόδευε το διεθνές ένταλμα σύλληψης το οποίο εξέδωσε ο Ισπανός δικαστής Μπαλτασάρ Γκαρθόν κατά του δικτάτορα της Χιλής Πινοτσέτ το 1998.
Η Χιμένα ήξερε ότι οι πιθανότητες να βρει τον αδελφό της ζωντανό ήταν μηδαμινές. Γνώριζε πως τους βασάνιζαν κι έπειτα τους εκτελούσαν ρίχνοντάς τους σε ομαδικούς τάφους θαμμένους κάτω από τόνους τσιμέντο ή τους πετούσαν από αεροσκάφη στον ωκεανό με τις φρικιαστικές «πτήσεις του θανάτου» ώστε να εξαφανίσουν κάθε ίχνος τους. Αλλά ήξερε επίσης ότι βρέφη που απάγονταν ή τα παιδιά των συλληφθέντων που γεννιούνταν σε αιχμαλωσία δίνονταν για υιοθεσία σε οικογένειες στρατιωτικών. Γι’ αυτό και ποτέ δεν έπαψε να αναζητά τον ανιψιό. Την περασμένη εβδομάδα, η ελπίδα έγινε πραγματικότητα και σε μια συνέντευξη Τύπου η πρόεδρος των Γιαγιάδων της Πλατείας του Μάη ανακοίνωσε συγκινημένη ότι βρέθηκε το 109ο εγγόνι αγνοουμένων, ο Παύλος Χερμάν Αθανασίου Λαστσάν. Ο Παύλος, που συγκλονισμένος από την απίθανη τροπή που πήρε η ζωή του δεν παραβρέθηκε στη συνέντευξη Τύπου, είχε υιοθετηθεί από έναν στρατιωτικό, στενό συνεργάτη της χούντας, ο οποίος μάλιστα εδώ και λίγους μήνες βρίσκεται φυλακισμένος εν αναμονή της δίκης του για συμμετοχή σε παραστρατιωτικό δίκτυο που απήγε και δολοφονούσε πολιτικούς αντιπάλους. Οι Γιαγιάδες ήρθαν σε επαφή με τον Παύλο τον περασμένο Απρίλιο, πεπεισμένες ύστερα από χρόνια ερευνών, ότι ήταν παιδί αγνοουμένων. Μόλις τον περασμένο μήνα ο Παύλος δέχθηκε να κάνει εξέταση DNA, που αποκάλυψε την πραγματική του ταυτότητα.
«Θυμίζει κινηματογραφική ταινία. Ξέραμε την έρευνα που διεξαγόταν, αλλά δεν είχαμε ιδέα ότι θα ήταν τόσο γρήγορα τα αποτελέσματα. Είμαστε συγκλονισμένοι. Μας κατακλύζουν απίστευτα, απερίγραπτα συναισθήματα. Περιμέναμε τόσα χρόνια. Προσπαθούμε να είμαστε ψύχραιμες και οι τέσσερις αδελφές συζητώντας για τα επόμενα βήματα», λέει η Χιμένα Αθανασίου. «Είναι πράγματι ο ανιψιός μας ο Παύλος και ξέρουμε ότι χρειαζόμαστε χρόνο, τόσο εκείνος όσο κι εμείς για να συνειδητοποιήσουμε όσα συνέβησαν».
Περιμένοντας απαντήσεις
Ο Παύλος ήταν ένα από τα πέντε παιδιά αγνοουμένων ελληνικής καταγωγής. Τα υπόλοιπα ονόματα στον θλιβερό κατάλογο είναι:
Αλεξίου Ιγνάσε Μαρτίνες, παιδί του 22χρονου Μπερνάρντο Αλεξίου Ιγνάσε και της συντρόφου του Μαριάνα Μαρτίνες, πέντε μηνών έγκυος όταν τους συνέλαβαν τον Ιούνιο του 1977.
Καζγουντενιάν Παλάσιος, παιδί του Χόρχε Παλάσιος και της 22χρονης ελληνικής καταγωγής Ρόζας Καζγουντενιάν, τεσσάρων μηνών έγκυος όταν τους συνέλαβαν τον Ιανουάριο του 1977.
Βικτώρια Πετράκου Καστελίνι, κόρη του Ελληνα Κωνσταντίνου Πετράκου (που εξαφανίστηκε επιχειρώντας να φτάσει στην Ισπανία με ελληνικό διαβατήριο) και της Μαρία Ελοΐσα Καστελίνι, γεννημένη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπάνφιλντ.
Χουρμούζη Λισαράγα, παιδί του 27χρονου Λουίς Χουρμούζη Σορία και της Μαρία Τερεσίτα Λισαράγα, δύο μηνών έγκυος όταν τους συνέλαβαν.
Είναι άγνωστο αν υπάρχουν κι άλλα παιδιά ελληνικής καταγωγής αγνοουμένων γεννημένα σε αιχμαλωσία και υιοθετημένα, καθώς οι ελληνικές αρχές ουδέποτε δημοσιοποίησαν αν ερεύνησαν τον κατάλογο με τα περισσότερα από 100 ελληνικά ονόματα αγνοουμένων που τους παραδόθηκε τον Ιούλιο του 2007. Για τις οικογένειές τους οι ελπίδες δεν έχουν χαθεί. Κάθε φορά που ταυτοποιείται ένα από τα παιδιά είναι σαν να βρίσκουν κι ένα μικρό κομμάτι των δικών τους παιδιών. Εκατόν εννέα έως σήμερα και ο αγώνας τους συνεχίζεται αποδεικνύοντας ότι η αποφασιστικότητα και η επιμονή μπορεί να κάνουν το απίθανο πιθανό.